Marcel Proust ο συγγραφεύς φάρος στην αυγή του 20ου αιώνα – 100 χρόνια από το βραβείο “Goncourt” (1919 – 2019) για το βιβλίο “Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών”, αφιέρωμα στον Μαρσέλ Προυστ και τη Μπελ επόκ στη Γαλλία.

Στις 10 Δεκεμβρίου 1919 στο Drouant ▪ απενεμήθη το βραβείο για τον 2η ενότητα του έργου “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο”, “Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών” (Á l’ ombre des jeunes filles en fleurs) στον Μαρσέλ Προυστ. Έτσι ο συγγραφεύς καθίσταται ο 17ος υποψήφιος του ήδη διάσημου λογοτεχνικού βραβείου στη Γαλλία – θεσμός που ιδρύθηκε το 1903 σύμφωνα με τις επιθυμίες στη διαθήκη του Edmond de Goncourt.

Από το φημισμένο χωριό Illies-Combray – κάτω από τη σκιά του Καθεδρικού ναού της Σαρτρ /Chartres με τα πολύχρωμα βιτρό, αρχίζει το οδοιπορικό αναχώρησης “προς αναζήτηση του χαμένου καιρού”…

(Από το Πρόγραμμα για το Φεστιβάλ της Άνοιξης του Προυστ, τιμώντας τον μεγάλο Γάλλο συγγραφέα.)
Αν ο Μπαλζάκ είναι ο συγγραφεύς του καλοκαιριού στο έργο “Χαμένες Ψευδαισθήσεις” (Illusions perdues), ο Σατομπριάν των ρομαντικών φθινοπωρινών δειλινών, γεμάτα νοσταλγία στο έργο “Νεκρά φύλλα” (Feuilles mortes), ο Ουγκώ του κρύου της νύχτας του χειμώνα, στους “Αθλίους” (les Misérables), ο Προυστ είναι στο έπακρο, ο συγγραφεύς της άνοιξης.
Στο έργο του τον συναντάμε την εποχή του Πάσχα, να μιλάει για το ποτό από λευκάκανθα, τις ακτές του (επινοημένου τόπου) Μπαλμπέκ με την προβλήτα του περιπάτου, με τα λεπτά ενδύματα να ανεμίζουν στο ελαφρύ μα κάπως ψυχρό ακόμη, αεράκι της νύχτας στον τόμο “Μπαλμπέκ”,  τις πρώτες ζεστές ακτίνες του ήλιου την άνοιξη στη Βενετία, στον “Ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών”, οι κήποι του Champs Elysées, οι χοροί του τέλους της σεζόν στο Παρίσι.

Ιδιαίτερα γλαφυρή προβάλει η άνοιξη που φθάνει στο Ιλιέ – με την περιγραφή του χωριού Κομπρέ την άνοιξη, στις πρώτες σελίδες του βιβλίου με την ονομασία”Κομπρέ” – πρώτο μέρος του συνολικού έργου του “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο” (Á la recherche du temps perdu).

Εκεί ο μικρός Μαρσέλ διηγείται την παιδική του ηλικία όπου κατ’ εξοχήν, η άνοιξη περιγράφεται τόσο συναρπαστικά με μια αιώνια εφηβική ματιά, που άλλωστε κρατήθηκε από αυτόν σε όλο του το έργο.

Οι συγγραφείς κάνουν κι αυτοί τις ψυχές μας ν’ ανθίζουν

Ειδικά στον τόμο αυτό η ξετυλίγεται αυτούσια η περιγραφή από το τον πρόλογο “Περί της ανάγνωσης”, που βρίσκεται στο έργο “Σουσάμι και Κρίνα”  (Âmes et les Lys) (1906) – μετάφραση του Sesame and Lys  του Τζων Ράσκιν τον οποίο ο Προυστ θαύμαζε ως “μετρ της ομορφιάς” Στον πρόλογο της μετάφρασης, συναντάμε την αρχική περιγραφή των πρώτων ωρών του πρωινού στο Ιλιέ: το χωριό Κομπρέ είχε μεταφερθεί με το μελάνι στο χαρτί.

Ώσπου να φθάσει η ώρα του γεύματος βρισκόμουν από νωρίς στην τραπεζαρία όπου παίρναμε το πρωινό μας ενώ ο καιρός ήταν ακόμη λίγο ψυχρός, όπου ήδη έκαιγε το τζάκι με τις φλόγες του που μιλούσαν χωρίς να περιμένουν απάντηση. Τότε άρχιζα την ανάγνωση… κι όταν έμπαινε ο κηπουρός από τον λαχανόκηπο του κήπου απ’ όπου έφθανε ως τ’ αυτιά μου ο ήχος του νερού από την αντλία, μου έλεγε “Α! δεν είναι άσχημα μ’ αυτή τη φωτιά” και η Φελισί που ετοίμαζε δίπλα στην κουζίνα το φαγητό, μου έλεγε “Μα δεν είστε καλά έτσι, να σας φέρω κοντά ένα τραπεζάκι” ή “απαντήσατε στην μικρή σας αλληλογραφία; μ’ ένα ύφος οικείο και επίσημο σα να επρόκειτο για τίποτε κρατικά μυστικά”. Κατά τις 12 το μεσημέρι επέστρεφαν οι γονείς μου για το γεύμα, από τον περίπατο στο πάρκο. Οι ώρες της ησυχίας είχαν τελειώσει.

Συναφή: (1) Στο “Les echos κλασσικό ραδιόφωνο” αφιέρωμα στο συγγραφέα από τις 9 Μαΐου –  περισσότερα για τις εκπομπές αυτές (2) Μουσείο Marcel Proust Illiers, Combray (3) Το διάσημο πορτρέτο του συγγραφέα στο Μουσείο Ορσέ, φιλοτεχνημένο από τον Jacques-Émile Blanche (4) ▪ Drouant Ονομαστό εστιατόριο του Παρισιού όπου γίνονται οι ετήσιες απονομές βραβείων Goncourt

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.