Ο μήνας Νοέμβριος την Αρχαιότητα: Ο Νοέμβριος είναι ο ενδέκατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου με διάρκεια 30 ημερών. Το όνομα του είναι εξελληνισμένος τύπος του λατινικού NOVEMBER από το  NOVEM (=εννέα), επειδή ήταν ο ένατος μήνας στο ρωμαϊκό ημερολόγιο.

Το μήνα Νοέμβριο, οι ιερείς στην αρχαία Ρώμη έκαναν ειδικές τελετές χρησιμοποιώντας ένα ζευγάρι Ελλήνων και ένα ζευγάρι Γαλατών. Οι ιερουργίες αυτές ήταν μυστικές και αθέατες και ήταν το κατάλοιπο αρχαιότερων ρωμαϊκών ανθρωποθυσιών, όπου θυσιάζονταν ένα ζευγάρι Ελλήνων και ένα ζευγάρι Γαλατών αιχμαλώτων. Πίστευαν ότι με την εξιλαστήριο αυτή θυσία θα μπορούσαν να εξευμενίσουν τους θεούς.

Στην αρχαία Αθήνα, την ίδια περίοδο κατά τον μήνα Πυανοψιώνα, τελούνταν τα Απατούρια, η εγγραφή των Αθηναίων στους καταλόγους της φατρίας που ανήκαν. Η λέξη φατρία, ινδοευρωπαϊκής προέλευσης, σημαίνει την ομάδα εκείνων των οικογενειών που είχαν συγγένεια εξ αίματος και όλα τα αρσενικά μέλη κατάγονταν από ένα κοινό άνδρα πρόγονο.

Κατά την πρώτη ημέρα μαζεύονταν όλα τα μέλη της φατρίας για να δειπνήσουν σε κοινό τραπέζι. Η μέρα αυτή λεγόταν Δορπία, από το δόρπος που σημαίνει βραδινό φαγητό. Η δεύτερη μέρα η Ανάρρυσις, από το αναρρύω, που σημαίνει τραβάω και υπονοεί τον τρόπο που τραβούσαν το κεφάλι του ζώου για να το θυσιάσουν. Η τρίτη μέρα λεγόταν Κουρεώτις και τη μέρα αυτή γινόταν η εγγραφή των καινούργιων μελών της φατρίας. Κάθε εγγραφή συνοδευόταν από θυσία ζώου, αίγας συνήθως. Λεγόταν Κουρεώτις γιατί την ημέρα εκείνη δέχονταν τους “κούρους” τα αγόρια δηλαδή.

Άλλες γιορτές ήταν τα Χαλκεία προς τιμήν του Ηφαίστου, προστάτη των μεταλλουργών. Κάθε 4 χρόνια, την ημέρα των Χαλκείων άρχιζαν οι εργασίες για την ύφανση του πέπλου της θεάς. Η ιέρεια της Αθηνάς έστηνε τελετουργικά τον αργαλειό στην Ακρόπολη και γυναίκες από αριστοκρατικές οικογένειας, οι εργαστίνες, ύφαιναν τον πέπλο που θα προσέφεραν στη θεά στα Μεγάλα Παναθήναια.

Ο μήνας Νοέμβριος κατά την Ελληνική Παράδοση: Ο μήνας αυτός κατά τον λαό ονομάζεται και “Σποριάς” καθώς συνεχίζεται η σπορά των δημητριακών και των οσπρίων. Τον λένε επίσης και Νεοσπορίτη, επειδή βρίσκονται στο μέσον της σποράς και έχουν σπείρει τα μισά χωράφια. Ονομάζεται επίσης Ανακατωμένος από τις ακατάστατες καιρικές συνθήκες αλλά και Χαμένος, γιατί τώρα οι μέρες “χάνονται”, μικραίνουν, ενώ οι νύχτες μεγαλώνουν. Επίσης στην Κρήτη λέγεται Τρυποτηγανάς, γιατί σύμφωνα με το έθιμο, στην γιορτή του Αγίου Ανδρέα, πρέπει οι νοικοκυρές να κάνουν τηγανίτες για να μη τρυπήσουν τα τηγάνια τους.

Αρχίζει ο χειμώνας αυτόν τον μήνα και όλοι ετοιμάζονται να μαζευτούν στα σπίτια τους. Όμως πριν αρχίσει το κρύο πρέπει να τελειώσουν τις δουλειές που απόμειναν και να βγάλουν τις καινούργιες καταβολάδες όπως συμβουλεύει και η παροιμία: “Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες”. Όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα προτού χαθεί απ’ τον ουρανό η Πούλια, γιατί μετά αρχίζει ο χειμώνας και το δυνατό κρύο.
Αφού τελειώσουν όλες τις αγροτικές δουλειές μαζεύουν τα ζώα στα παχνιά και στους στάβλους για να ξεχειμωνιάσουν. Κατεβαίνουν και οι τελευταίοι βοσκοί από τα βουνά γιατί “Ο Άη Μηνάς εμήνυσε, Πούλια μην ξημερώσει, κι ούτε βοσκός εις τα βουνά κι ούτε ζευγάς στους κάμπους”. Τα πρώτα μηνύματα ότι το κρύο δυναμώνει έρχονται του Αγίου Μηνά, στις 11 Νοεμβρίου. Αυτός “μηνάει” πως βασίλεψε η Πούλια. Μετά “στις δεκαφτά, στις δεκοχτώ, πέφτει η Πούλια στο γιαλό και πίσω παραγγέλνει: Μηδέ στανίτσα στα βουνά, μήτε γιωργός στους κάμπους”.
Στις 21 γιορτάζονται τα Εισόδια της Θεοτόκου και ο λαός, που του αρέσει όλα να τα συνταιριάζει λέει ότι τότε γίνεται και η είσοδος του χειμώνα. Στην Κρήτη τα Εισόδια λέγονται της Παναγιάς της Νεοσπορίτισσας, γιατί έχουν σπείρει τα μισά χωράφια. Και για να τονισθεί η εορταστική σημασία της μέρας λένε: “Βρέχει τση Νεοσπορίτισσας, ούλες τις σκόλες βρέχει”. Σπορά δεν πρέπει να γίνει εκείνη την ημέρα γιατί το χωράφι θα βγάλει τη μισή σοδειά.
Στο εκκλησιαστικό έτος, το χρονικό διάστημα από του Άη Φίλιππα ως τα Χριστούγεννα λέγεται Σαρανταήμερο και η εκκλησία ορίζει την τήρηση νηστείας σαράντα ημερών. Ο Άγιος Στυλιανός, στις 26 Νοεμβρίου, είναι αυτός που, όπως λέει και το όνομα του, στυλώνει, θεωρείται “στύλος” προστασίας και υγείας, ιδιαίτερα των άρρωστων παιδιών. Γι’ αυτό και στα ασθενικά παιδιά δίνουν το όνομα Στυλιανός ή Στυλιανή, “για να στυλώσουν” και οι μητέρες κρατούν εθιμική αργία ανήμερα της γιορτής του. Από παρετυμολογία πιστεύεται ότι την ημέρα που τιμάται ο Άγιος Ανδρέας, στις 30 Νοεμβρίου, αντρειεύει και το κρύο “Απ’ του Αγιά Αντρεός, γυρίζει ο καιρός αλλιώς”. Ιδιαίτερη γνωστή συνήθεια είναι να κάνουν την ημέρα αυτή τηγανίτες. Τις φτιάχνουν για να αντρέψουν οι άντρες, να αντρέψουν τα σπαρτά και τις δίνουν στα ζώα για να αντρειωθούν κι αυτά.
Όλες οι πληροφορίες του άρθρου είναι από το ημερολόγιο 2010 “Ε, ρε γλέντια!” των Νέων
Αρχική πηγή: Εικόνα (παραλία) astro-live.gr / Εικόνα: (φύλλα) tlife.grΝοέμβριος – Η αρχή του χειμώνα Τις μέρες που βρέχει η μοναξιά μεγαλώνει. Μέσα απ’ το παράθυρο μου κοιτώ τη βροχή αργά να πέφτει μέσα στο μισοσκόταδο… Έτσι αρχίζει και το τραγούδι της Giusy Ferreri “Novembre”…